του
Στρατή Γατελούζου
Πολύ
συχνά στο αριστερό φεμινιστικό κίνημα γίνεται λόγος για την αποδόμηση της
πατριαρχικής οικογένειας και την πάλη για τη συντριβή της πατριαρχίας ως
κοινωνικό σύστημα συμβίωσης των ανθρώπων. Πολύ σωστά ο επαναστατικός μαρξισμός
συνδέει την πατριαρχία με τον καπιταλισμό, εντοπίζοντας το γεγονός ότι οι
καπιταλιστές την αξιοποιούν προς όφελός τους: Η πατριαρχική οικογένεια
εξασφαλίζει τη δωρεάν αναπαραγωγή του εργατικού δυναμικού, μέσω της απλήρωτης
εργασίας της γυναίκας. Και παράλληλα αποτελεί έναν χρησιμότατο για το σύστημα
ιδεολογικό μηχανισμό με σκοπό την επιβολή ιεραρχικών σχέσεων ανάμεσα στους
ανθρώπους (η μητέρα πρέπει να υπακούει στον πατέρα και τα παιδιά να υποτάσσονται τους γονείς, ακόμα και αν τα
παιδιά είναι πλέον ενήλικα). Μάλιστα οι καπιταλιστές, προτάσσοντας ως απόλυτο
δόγμα τον κοινωνικό δαρβινισμό, μας παρουσιάζουν αυτές τις σχέσεις ιεραρχίας ως
τις μόνες… φυσιολογικές! Παρεπιπτόντως, κατά τον ίδιο τρόπο κατηγορούν το σοσιαλισμό ως ένα σύστημα μη
συμβατό με τον άνθρωπο, επειδή κατ’ αυτούς “ο άνθρωπος είναι ατομιστής από τη
φύση του”.
Για
εμάς λοιπόν, τους κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες, η πάλη ενάντια στην
πατριαρχική οικογένεια είναι ένα από τα κύρια καθήκοντά μας και εντάσσεται στον
ευρύτερο αντικαπιταλιστικό αγώνα. Δεν είναι όμως και τόσο ξεκάθαρο τι ακριβώς
αντιπροτείνουμε ενάντια στην πατριαρχία. Ταυτίζουμε την οικογένεια με την
πατριαρχική οικογένεια; Και άρα είμαστε γενικώς κατά της οικογένειας; Και αν
ναι, τότε ποιό είναι το δικό μας πρόταγμα; Η ίδια η λέξη κομμουνισμός σημαίνει
«κοινοκτημοσύνη», κάτι που παραπέμπει στην κοινοβιακού τύπου συμβίωση των
ανθρώπων. Επομένως θέλουμε να αντικαταστήσουμε την πατριαρχική οικογένεια
αποκλειστικά με τα κοινόβια;
Όπως ανέφερα και πριν, ο επαναστατικός
μαρξισμός παλεύει για τη διάλυση της πατριαρχίας, εξαιτίας των σχέσεων
ιεραρχίας και εξουσιαστικής εξάρτησης που αναπτύσσονται σε αυτού του τύπου την
οικογένεια. Κατά τη γνώμη μου όμως, αυτό το άκρως καταπιεστικό μοντέλο
οικογένειας δεν είναι και το μοναδικό. Στα πλαίσια της οικογένειας είναι δυνατό
να αναπτυχτούν σχέσεις αλληλεγγύης και ανιδιοτέλειας στη βάση της ισοτιμίας, οι
οποίες όπου και αν αναπτύσσονται, είναι κάτι παραπάνω από επιθυμητές. Επομένως,
θεωρώ τον επαναστατικό μαρξισμό απόλυτα συμβατό με κάθε μορφή ισότιμης συμβίωσης, είτε πρόκειται για
άνδρα-γυναίκα είτε για δύο ομοφυλόφιλους άνδρες που μεγαλώνουν μαζί τα
υιοθετημένα παιδιά τους είτε για διευρυμένες
μορφές οικογένειας (δύο στρέιτ ζευγάρια μαζί, ένα στρέιτ και ένα γκέι
ζευγάρι μαζί, δύο γκέι ζευγάρια – ένα ανδρικό και ένα γυναικείο, οικογένεια των
τριών κλπ). Παραδείγματα τέτοιου τύπου οικογενειών υπάρχουν ήδη - όχι συχνά,
αλλά υπάρχουν. Πχ σύντροφος από τη Βρετανία μου μίλησε για μια οικογένεια δύο
ομοφυλόφιλων ανδρών και δύο λεσβιών που μεγαλώνουν μαζί τα παιδιά τους Επίσης, έχω βρει στο www.silverdaddies.com προφίλ 3 ομοφυλόφιλων ανδρών επίσης στη Βρετανία, που
συμβιώνουν σε μακροχρόνια σχέση μεταξύ τους. Η συμβίωση είχε αρχικά ξεκινήσει
μεταξύ των 2 (45 και 55 χρόνων) και στη
συνέχεια προστέθηκε και τρίτος (35 χρόνων). Οι 3 τους έφτιαξαν το προφίλ, καθώς
επιθυμούσαν και τέταρτο άνδρα στην οικογένειά τους.
Αυτού
του τύπου οι διευρυμένες μορφές οικογένειας έχουν σαφέστατα κοινοβιακά
στοιχεία. Δεν αποτελούν όμως κοινόβιο. Οικογένεια είναι ένα σύνολο ατόμων που συγκατοικούν και είναι
δυνατόν να χωρέσουν σε ένα - μικρό ή μεγάλο – σπίτι. Πχ. 2, 3, 4, 6, 8 ενήλικες,
με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να έχουν όλοι (οι ενήλικες εννοείται) μεταξύ τους
σεξουαλικές σχέσεις, αλλά μπορεί και όχι. Αντίθετα, η συγκατοίκηση τύπου
κοινόβιο, πχ 30 ατόμων, γίνεται να υπάρξει μόνο σε συνθήκες ενός ολόκληρου
πολυόροφου κτιρίου ή πολλών γειτονικών σπιτιών.
Το
ξεπέρασμα της πατριαρχικής οικογένειας λοιπόν, δε θα είναι μόνο τα κοινόβια,
αλλά οποιουδήποτε τύπου ισότιμη συμβίωση, 2 ή περισσότερων ενηλίκων. Αν και η
οικογένεια έχει de facto ταυτιστεί με την πατριαρχία, δεν μπορούμε να τη
θεωρήσουμε επί της αρχής μια αντιδραστική μορφή συμβίωσης. Το κριτήριο δεν είναι ο αριθμός των ανθρώπων που συμβιώνουν, αλλά οι
σχέσεις που αναπτύσσουν μεταξύ τους. Οι δομές συμβίωσης μικρού αριθμών
ανθρώπων μπορούν να είναι εξίσου αλληλέγγυες και ανιδιοτελείς, όπως ακριβώς και
στα κοινόβια. Ακόμα και στα πλαίσια του στρατηγικού μας στόχου, δηλαδή του
κομμουνισμού, η συμβίωση ενός και μόνου ετερόφυλου ή ομόφυλου ζευγαριού δε θα
πρέπει να θεωρείται «κατώτερη» ή κατακριτέα. Αρκεί βέβαια το ζευγάρι να ξεφύγει
από την κακώς νοούμενη ιδιωτικότητα και την εξατομίκευση που προτάσσει ο
καπιταλισμός και ειδικά η καθαρή (νέο)φιλελεύθερη εκδοχή του. Δεν αρκούν οι
σχέσεις αλληλεγγύης, εάν περιορίζονται μόνο εντός της οικογένειας, της οποίας
τα μέλη βλέπουν τις υπόλοιπες οικογένειες ως ανταγωνιστές. Το μοντέλο
οικογένειας τύπου Θάτσερ είναι για μας εντελώς απάνθρωπο, καθώς απομονώνει τον
άνθρωπο από την κοινωνία[1].
Επίσης,
η υπέρβαση της πατριαρχίας δε σημαίνει απαραίτητα και την υπέρβαση της
μονογαμίας. Οι άνθρωποι μπορούν να κινηθούν στα πλαίσια μιας μεγάλης γκάμας που
συμπεριλαμβάνει την απόλυτη μονογαμία, την κλειστού τύπου πολυγαμία (σχέσεις
των 3 ή και περισσότερων) και την ελεύθερη πολυγαμία. Καμία από αυτές τις
σχέσεις δεν πρέπει να θεωρείται ιδανικότερη ή ανώτερη από τις άλλες. Σε τελική
ανάλυση, το κυριότερο επαναστατικό μαρξιστικό κριτήριο είναι η υπεράσπιση της συναίνεσης. Κάθε μορφή συμβίωσης είναι αποδεκτή/επιθυμητή, αρκεί να
συναινούν όσες και όσοι συμβιώνουν. Μετά την πατριαρχία λοιπόν, οι άνθρωποι
θα είναι ελεύθεροι να συμβιώνουν όπως εκείνοι επιθυμούν! Αξίζει να το
παλέψουμε!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου